অসমীয়া   বাংলা   बोड़ो   डोगरी   ગુજરાતી   ಕನ್ನಡ   كأشُر   कोंकणी   संथाली   মনিপুরি   नेपाली   ଓରିୟା   ਪੰਜਾਬੀ   संस्कृत   தமிழ்  తెలుగు   ردو

ಆಹಾರ ಆವಶ್ಯಕತೆ

ಜೀವನದ ಮೊದಲ ಕೆಲ ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದೇಹದ ಬೆಳವಣಿಗೆ ತುಂಬ ವೇಗವಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಹುಟ್ಟಿನಲ್ಲಿ 3 ಕೆ.ಜಿ ವಿರುವ ಒಂದು ಮಗು 6 ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಅದು ತನ್ನ ತೂಕವನ್ನು ಎರಡುಪಟು ಹೆಚ್ಚಾಗಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಒಂದು ವರ್ಷದಲ್ಲಿ ತೂಕವು 9 ಕೆ.ಜಿ ಗೆ ಮುಟ್ಟುತ್ತದೆ. ಶಿಶುಗಳು ಮತ್ತು ಮಕ್ಕಳು ಬಹು ಚುರುಕಾಗಿದ್ದು, ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಶಕ್ತಿಯನ್ನು ಖರ್ಚುಮಾಡುತ್ತವೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಅತಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ದೇಹ ನಿರ್ಮಾಣದ ಮತ್ತು ಶಕ್ತಿ ನೀಡುವ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲರಿ ಭರಿತ ಆಹಾರಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಸಂಸ್ಥೆ

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಸಂಸ್ಥೆ ಮತ್ತು ದೇಶದಲ್ಲಿನ ಇತೆರ ಸಂಶೋಧನ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಶಿಶುಗಳ ಮತ್ತು ಬೆಳೆಯುವ ಮಕ್ಕಳ ಪೌಷ್ಟಕತೆಯ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಕುರಿತು ಹಲವಾರು ಅಧ್ಯಯನಗಳನ್ನು ಹಮ್ಮಿಕೊಳ್ಳಲಾಗಿದೆ. ಈ ತನಿಖೆಗಳ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಈ ಕೆಲಕಂಡ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲರಿಯ ಸೇವನೆಯನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ನವಜಾತ ಶಿಶು

ನವಜಾತ ಶಿಶುಜೀವನದ ಮೊದಲನೆಯ ನಾಲ್ಕರಿಂದ ಆರು ತಿಂಗಳವರೆಗೆ ಶಿಶುವಿಗೆ ಬೇಕಾಗುವ ಎಲ್ಲಾ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಸ್ತನ್ಯಪಾನ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಈ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ತಾಯಿಯ ಹಾಲಿನ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಮಗುವು ಉತ್ತಮ ರೀತಿಯಲ್ಲಿ ಬೆಳೆಯುತ್ತದೆ. ಆರು ತಿಂಗಳ ನಂತರವೂ ಶಿಶುವಿಗೆ ಮೊಲೆ ಹಾಲು ಲಭ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಆದರೆ ಇದು ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಶಿಶುವಿನ ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳಿಗೆ ಸಾಕಾಗುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಪೌಷ್ಟಕಾಂಶಗಳ ಕೊರತೆಗಳನ್ನು ನೀಗಿಸಲು ಜೀವನದ ಈ ಅವಧಿಯಿಂದ ಪೂರಕ ಆಹಾರಗಳು ಶಿಶುವಿಗೆ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಹೀಗಿದ್ದಲ್ಲಿ, ತಾಯಿ ಹಾಲಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ಯಾವ ರೀತಿಗಳ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ನೀಡಬೇಕು? ಮುಂದೆ ಬರುವ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ, ಈ ಆವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಲು ಕೆಲವೊಂದು ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವಾಗ ಕೆಳಕಂಡ ಅಂಶಗಳನ್ನು ಪರಿಗಣಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಆಧರಿಸಿರಬೇಕು.

ಅಡುಗೆಯ ವಿಧಾನ ಸುಲಭವಾಗಿರಭೆಕು.

ವೆಚ್ಚವೂ ಕಡಿಮೆವಿರಬೇಕು.

ರುಚಿಯಲ್ಲಿ, ಸಾಂದ್ರತೆಯಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ತಾಯಿ ಹಾಗೂ ಮಗುವಿಗೆ ಈ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳು ಒಪ್ಪುವಂತಾಗಿರಬೇಕು.

ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎದೆಹಾಲಎದೆಹಾಲುದ ಜೊತೆ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿರುವ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳು ಮಗುವಿಗೆ ಬೇಕಾಗಿರುವ ಕ್ಯಾಲರಿಗಳ, ಪ್ರೋಟೀನ್ ಗಳ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳ ಆವಶ್ಯಕತೆಯನ್ನು ಪೂರೈಸಬಹುದಾಗಿದೆ.

ಶಾಲೆಗೆ ಹೊಗುವ ಮುಂಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಗು

ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಮಗು 1 ರಿಂದ 1 ½ ವರ್ಷವಾಗುವರೆಗೆ ಎದೆಹಾಲು ಎದೆಹಾಲು ಸಿಗದೆಯಿರಬಹುದು. ಅಂತಹ ಮಕ್ಕಳು ಇತರೆ ಆಹಾರಗಳ ಮೇಲೆ ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ಅವಲಬಿಸಿರುವುದು . ಈ ವಯಸ್ಸಿನವರೆಗೆ ಮಗುವಿಗೆ ಕಡಿಯುವ ಹಲ್ಲುಗಳು ಬಂದು ವಯಸ್ಕರರು ತಿನ್ನುವ ಆಹಾರ ತಿನ್ನುವ ಸಾಮರ್ಥ್ಯ ಸ್ವಲ್ಪ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಗಳಿಸಿಕೊಂಡಿರುತ್ತವೆ. ಆದರೆ ವಯಸ್ಕರರ ಆಹಾರಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಅಕ್ಕಿ, ಗೋಧಿ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಧಾನ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಗಳು ಕಡಿಮೆ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿದ್ದು, ಸ್ವಲ್ಪ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ಮಗುವಿಗೆ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಅಸಂಗತವಾಗಿ ಇದೇ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮಗುವಿಗೆ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲರಿಗಳನ್ನು ನೀಡುವ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರಗಳು ಬಾಕಾಗುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸದಿದ್ದಲ್ಲಿ, ತಕ್ಷಣವಾಗಿ ಮತ್ತು ಮುಂದಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿ ದುಷ್ಪರಿಣಾಮಗಳನ್ನು ಕಾಣಬಹುದು. ಇದನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಒಂದು ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಸಾಬೀತಾಗಿದೆ. ಒಂದೇ ತಾಯಿಗೆ ಜನಿಸಿದ ಇಲಿಗಳ ಎರಡು ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಆಹಾರಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೀಡಲಾಗಿತ್ತು. ಒಂದು ಗುಂಪಿಗೆ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇನ್ನೊಂದಿಗೆ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶವಿಲ್ಲದ ಅಹಾರ ನೀಡಲಾಯಿತು.. ನಾಲ್ಕು ವಾರಗಳ ನಂತರ, ಎರಡನೇ ಗುಂಪಿಗೂ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರವನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. 1 ½ ಯಿಂದ 2 ವರ್ಷದ ವರೆಗೂ ತಕ್ಷಣ ನೀಡದ ಇಲಿಗಳು ಆ ಇಲಿಗಳ ಸಮಕ್ಕೆ ಬರಲಾಗಲಿಲ್ಲ. . ಮಾನವರಲ್ಲಿ, ಜೀವನ 3-4 ನೇ ವರ್ಷದ ವಯಸ್ಸಿನಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರ ಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಹಾಗಾಗಿ, ಸಾಮಾನ್ಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಒಂದು ಮಗುವಿಗೆ ಸಮರ್ಪಕ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ಪ್ರಯೋಗದಿಂದ ಮುಂಚಿನ ಜೀವನದಲ್ಲಿನ ಅಪೌಷ್ಟಿಕತೆಯೂ ದೈಹಿಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಮಾತ್ರವಲ್ಲದೆ ಮಾನಸೀಕ ಬೆಳವಣಿಗೆಯ ಮೇಲೂ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರುತ್ತದೆ. ಆದುದರಿಂದ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮುಂಚಿತವಾದ ವಯಸ್ಸಿನಿಂದಲೇ, ಅಂದರೆ ಒಂದು ವರ್ಷದಿಂದಲೇ ಮಗುವಿಗೆ ಸೂಕ್ತ ಪೌಷ್ಟಿಕ ಆಹಾರ ನೀಡಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.

ಮುಂದಿನ ಪುಟಗಳಲ್ಲಿ ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮುಂಚಿತವಾದ ವಯಸ್ಸಿನ (1 ರಿಂದ 5 ವರ್ಷಗಳ ವಯಸ್ಸಿನ) ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ಸೂಕ್ತವಾದ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವ ವಿಧಾನ ಶಿಶುವಿನ ಆಹಾರ ತಯಾರಿಸುವ ವಿಧಾನಕ್ಕೆ ಸರಿಸಮಾನವಾಗಿದೆ.

ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ರಚನೆಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ವಹಿಸಿದ ತತ್ವಗಳು

ಮೊದಲೆ ಸೂಚಿಸಿದಂತೆ, 6 ತಿಂಗಳಿಂದ 1 ವರ್ಷ ವರೆಗಿನ ಒಂದು ಶಿಶುವಿಗೆ ಪ್ರತಿನಿತ್ಯ 13 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು 800 ಕ್ಯಾಲರೀಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಲಭ್ಯವಿರುವ ಎದೆಹಾಲು ಸುಮಾರು 5 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು 300 ಕ್ಯಾಲರೀಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸೂಚಿಸಲಾಗಿರುವ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳು ಉಳಿದ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.

ಹಾಗೆಯೇ, ಶಾಲೆಗೆ ಹೋಗುವ ಮುಂಚಿತವಾದ ವಯಸ್ಸಿನ ಮಗುವಿಗೆ ಪ್ರತಿದಿನ 20 ಗ್ರಾಂ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಮತ್ತು 800-1500 ಕ್ಯಾಲರೀಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಸೂಚಿಸಲಾಗಿರುವ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳು ಉಳಿದ ಪ್ರೋಟೀನಿನ ಮತ್ತು 1/3 ಕ್ಯಾಲರಿಗಳ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ.

ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಗೊತ್ತಿರುವಂತಹ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಭರಿತ ಆಹಾರಗಳಾದ ಹಾಲು, ಮಾಂಸ, ಮೀನು ಮತ್ತು ಮೊಟ್ಟೆ ಅಥವ ಧಾನ್ಯ ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಇತರೆ ಕಡಿಮೆ ವೆಚ್ಚದ ಆಹಾರಗಳಿಂದ ಪಡೆಯಬಹುದಾಗಿದೆ. ಈ ಕರಪತ್ರದ ಉದ್ದೇಶ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯ ಪೂರಕ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸುವುದಾಗಿದೆ , ಹೆಚ್ಚಿನ ಬೆಲೆಯ ಮಾಂಸ, ಮೀನು, ಮೊಟ್ಟೆ ಮತ್ತು ಹಾಲು ಇಲ್ಲಿ ಸೇರಿಸಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಹಾಗಾಗಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಪ್ರಮಾಣದಲ್ಲಿ ಬೇಕಾಗುವ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳನ್ನು ಸಾಮಾನ್ಯ ಧಾನ್ಯಗಳಿಂದ,ಒಣ ಹಣ್ಣು ಗಳಿಂದ ಮತ್ತು ಎ ಣ್ಣೆಕಾಳುಗಳಿಂದ ಪೂರೈಸಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇವುಗಳು ನಮ್ಮ ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕಡಿಮೆ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಲ ಭ್ಯವಾಗುವ ಪದಾರ್ಥಗಳು.

ನಮ್ಮ ದೇಶದ ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಪ್ರದೇಶಗಳಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗುವ ಸಾಮಾನ್ಯ ಕಾಳುಗಳು ಮತ್ತು ಧಾನ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಅಕ್ಕಿ, ಗೋಧಿ, ಜೋಳ, ಸಜ್ಜೆ , ಮುಸುಕಿನ ಜೋಳ, ಇತ್ಯಾದಿ. ಏಕಧಾನ್ಯಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಪ್ರತಿ 100 ಗ್ರಾಂ ಗೆ 350 ಕ್ಯಾಲರಿಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತವೆ. ಇವುಗಳು ಪ್ರೋಟೀನಿನ ಉತ್ತಮ ಮೂಲವಲ್ಲದಾಗಿದ್ದು, ಅಕ್ಕಿಯಲ್ಲಿ 77, ಗೋಧಿಯ ಸುಮಾರು 12% ವಾಗಿದೆ. ಕಾಳುಗಳ (ಜೋಳ, ರಾಗಿ ಮತ್ತು ಬಾಜರಾ) ಪ್ರೋಟೀನ್ ಸತ್ವ ಇದರ ಮಧ್ಯದಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ದ್ವದಳಧಾನ್ಯಗಳು ಪ್ರೋಟೀನಿನ ಅತಿ ಸಮೃದ್ಧ ನೈಸರ್ಗಿಕ ಮೂಲ. ಇವುಗಳು ಏಕದಳಧಾನ್ಯದಿಂದ ಸುಮಾರು 22% - 25% ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಪ್ರೋಟೀನ್ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಪ್ರತಿ 100 ಗ್ರಾಂಗೆ 350 ಕ್ಯಾಲರೀಗಳನ್ನು ನೀಡುತ್ತದೆ. ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಉಪಯೋಗಿಸುವ ದ್ವಿದಳಧಾನ್ಯಗಳೆಂದರೆ ಕಡಲೆಬೇಳೆ, ಹೆಸರುಬೇಳೆ, ತೊಗರಿಬೇಳೆ, ಲೆಂಟಿಲ್, ಇತ್ಯಾದಿ.

ಎಣ್ಣೆ ಬೀಜಗಳಂದ ಎರಡು ಪಟ್ಟು ಲಾಭ. ಇವುಗಳಲ್ಲಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಎಣ್ಣೆ ಅಂಶವಿದ್ದು, ಪ್ರೋಟೀನಿನ ಸಮೃದ್ಧ ಸಮೃದ್ಧ ಮೂಲ ಮತ್ತು ಅತಿಯಾದ ಕ್ಯಾಲರೀಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಕಡಲೆಎಣ್ಣೆ, ಎಳ್ಳಿನ ಎಣ್ಣೆ ಮತ್ತು ಹತ್ತಿ ಬೀಜದ ಎಣ್ಣೆಯಿಂದ ತಯಾರಿಸುವ ಆಹಾರಗಳು ಪ್ರೋಟೀನಿನ ಸಮೃದ್ಧ ಮೂಲವಾಗಿದ್ದು ಸುಮಾರು 50% ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇತ್ತೀಚಿನ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ಈ ಎಣ್ಣೆಯ ಆಹಾರವನ್ನು ತಿನ್ನಲು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತಿದೆ.

ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಒಂದು ಮಗುವಿಗೆ ಪ್ರೋಟೀನುಗಳು ಮತ್ತು ಕ್ಯಾಲರೀಗಳಲ್ಲದೆ, ಕ್ಯಾಲ್ಸಿಯಂ ಮತ್ತು ಎ ಅನ್ನಾಂಗದಂತಹ ಇತರೆ ಪೌಷ್ಟಿಕಾಂಶಗಳು ಬೇಕಾಗುತ್ತವೆ. ಹಸಿರು ಎಲೆಗಳ ತರಕಾರಿಗಳ ಸೇವನೆ ಮತ್ತು ಕೆನೆ ಹಾಲು ಪುಡಿಯ ಬಳಕೆ ಈ ಆವಶ್ಯಕತೆಗಳನ್ನು ಪೂರೈಸುತ್ತದೆ. ಹಾಗಾಗಿ ಈ ಆಹಾರಗಳನ್ನು ಕೆಲವೊಂದು ತಯಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಳಸಲಾಗಿದೆ. ದೇಶದಲ್ಲಿ ಕೆನೆ ಹಾಲಿನ ಲಭ್ಯತೆ ಸೀಮಿತವಾಗಿದ್ದು, ಅದನ್ನು ಬಳಸದ ಪಾಕಸೂತ್ರಗಳನ್ನು ಕೂಡ ಸೂಚಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಕ್ರಮ ಸಂಖ್ಯೆ

ವಯಸ್ಸಿನ ಗುಂಪು

ನಿರೀಕ್ಷತ ದೇಹದ ತೂಕ
(ಅಂದಾಜು) ಕೆ.ಜಿ

ಕ್ಯಾಲರೀಗಳು
ಕೆ.ಸಿ.ಎ.ಎಲ್ ಗಳು

ಪ್ರೋಟೀನ್ ಗ್ರಾಂಗಳು

1.

ಹುಟ್ಟಿನಿಂದ 6 ತಿಂಗಳ ವರೆಗೆ

3-7

600

11

2.

6 ತಿಂಗಳಿಂದ 1 ವರ್ಷದ ವರೆಗೆ

7-9

800

13

3.

1-3 ವರ್ಷಗಳು

9-13

1200

18

4.

4-6 ವರ್ಷಗಳು

15-17

1500

22

5.

7-9 ವರ್ಷಗಳು

18-21

1800

33

6.

10-12 ವರ್ಷಗಳು

23-28

2100

41

ಮೂಲ: ಪೋರ್ಟಲ್ ತಂಡ

ಕೊನೆಯ ಮಾರ್ಪಾಟು : 7/3/2020



© C–DAC.All content appearing on the vikaspedia portal is through collaborative effort of vikaspedia and its partners.We encourage you to use and share the content in a respectful and fair manner. Please leave all source links intact and adhere to applicable copyright and intellectual property guidelines and laws.
English to Hindi Transliterate