“ನಾನು ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ನೀಡಲು ಮನವಿ ಮಾಡುವೆ , ಶಿಕ್ಷಣದ ಬುನಾದಿಯ ಮೇಲೆಯೇ ಪ್ರಗತಿಪರ ಮತ್ತು ಸಮೃದ್ಧ ಸಮಾಜವನ್ನು ಕಟ್ಟಬಹುದು. ಹೆಚ್ಚುತ್ತಿರುವ ರಾಜಸ್ವ ಆದಾಯವು ರಾಜ್ಯಗಳ ಆರ್ಥಿಕ ಸಾಮರ್ಥ್ಯವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಿವೆ. ಈಗ ಅವು ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ಆದ್ಯತೆ ಕೊಡಬೇಕು. ಈ ದಿಶೆಯಲ್ಲಿ ಅಂತಿಮವಾಗಿ, ನಮ್ಮ ಸರ್ಕಾರವು ಉತ್ತಮ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ರಾಷ್ಟ್ರಾದ್ಯಂತ ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ಹಣ ಹೂಡಲು ನಿರ್ಧರಿಸಿದೆ. ನಾವು 6೦೦೦ ಹೆಚ್ಚಿನ ಗುಣಮಟ್ಟದ ಹೊಸ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸುವೆವು. – ದೇಶದ ಪ್ರತಿ ವಲಯಕ್ಕೆ ಒಂದರಂತೆ ಇರುವ ಈ ಶಾಲೆಯು ಆ ಪ್ರದೇಶದ ಇತರೆ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಶ್ರೇಷ್ಟತೆಯ ಮಾದರಿಯಾಗಿರುವುದು .”
ಹತ್ತನೆ ಯೋಜನೆಯ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣವು ಆದ್ಯ ವಿಷಯ ಆಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಗುಣಮಟ್ಟ ಮತ್ತು ಲಭ್ಯತೆ ಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಲು ಕೇವಲ ಕೆಲವೆ ಯೋಜನೆಗಳು ಇದ್ದವು. ಆದರೆ ಅವುಗಳ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯು ಹೆಚ್ಚಾಗಿರಲಿಲ್ಲ.ಅವು ಸರ್ವ ವ್ಯಾಪಿಯಾಗಿರಲಿಲ್ಲ. ಯೋಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳು ಮಾನವ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಸಚಿವಾಲಯದ (MHRD) ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದ ಶಾಲಾ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಮುಂದುವರಿಸುತ್ತಿದ್ದವು.ವಿಕಲಚೇತನರ ಶಿಕ್ಷಣ ನೀಡುವ ಪ್ರಯತ್ನ ಸೇರಿದಂತೆ,ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕೆ ವಸತಿ ನಿಲಯ (ಹಾಸ್ಟೆಲ್) ಸೌಲಭ್ಯ ಒದಗಿಸಿ, ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಾಹಿತಿ ಸಂವಹನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ICT) ಒದಗಿಸಿ, ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ವೃತ್ತಿಪರವಾಗಿಸಿ, ಮುಕ್ತ ಮತ್ತು ದೂರ ಶಿಕ್ಷಣ ಕಲಿಕೆ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಲವು ಪ್ರಯತ್ನಗಳು ಸಾಗಿದ್ದವು.
ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಶಿಕ್ಷಣವು ಸಾರ್ವತ್ರಿಕವಾಗುವುದು ಸಂವಿಧಾನಾತ್ಮಕ ಆಶಯವಾದ ಮೇಲೆ, ಈ ವಿಷನ್ ಅನ್ನು ಪ್ರೌಢ ಶಿಕ್ಷಣದ ಸಾರ್ವತ್ರಿಕರಣದೆಡೆಗೆ ಮುನ್ನುಗ್ಗಿಸುವುದು ಅತ್ಯಾವಶಕವಾಯಿತು. ಇದನ್ನು ಆಗಲೆ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಹೊಂದಿದ ಮತ್ತು ಹೊಂದುತ್ತಿರುವ ರಾಷ್ಟ್ರಗಳು ಸಾಧಿಸಿವೆ.
“ಪ್ರೌಢಶಿಕ್ಷಣದ ಅವಕಾಶವನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಹೆಣ್ಣು ಮಕ್ಕಳು, ಪರಿಶಿಷ್ಠ ಜಾತಿ, ಮತ್ತು ಪರಿಶಿಷ್ಠ ಪಂಗಡದ ಮಕ್ಕಳನ್ನು ವಿಶೇಷವಾಗಿ ವಿಜ್ಞಾನ, ವಾಣಿಜ್ಯ ಮತ್ತು ವೃತ್ತಿ ವಾಹಿನಿಗಳಲ್ಲಿ ದಾಖಲು ಮಾಡಿ , ಅದರ ವ್ಯಾಪ್ತಿಯನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸಬೇಕು”.
“…….ರಾಜ್ಯವು ಸಾರ್ವಜನಿಕ (ಪಬ್ಲಿಕ್) ಶಾಲಾ ವ್ಯಸ್ಥೆಯಲ್ಲಿ ಗುಣಮಟ್ಟ, ಕಟ್ಟಡ ,ಉಪಕರಣ ಇತ್ಯಾದಿ.. ಗಳಲ್ಲಿ ಹಣ ತೊಡಗಿಸಿ , ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಮಟ್ಟಕ್ಕೆ ಸರಿ ಸಮ ಇರುವಂತೆ ಮಾಡಬೇಕು”.
ಮಾದರಿ ಶಾಲೆಗಳು ಮೂಲಭೂತವಾಗಿ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ಮಟ್ಟದ ಮೂಲಭೂತ ಸೌಕರ್ಯ ಮತ್ತು ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರಬೇಕು. ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಕರ ಪ್ರಮಾಣವು ಅದೇ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿರ ಬೇಕು. ಮಾಹಿತಿ ಸಂವಹನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ICT) ದ ಬಳಕೆ, ಸಮಗ್ರತಾ ದೃಷ್ಠಯ (ಹೋಲಿಸ್ಟಿಕ್) ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ವಾತಾವರಣ, ಸೂಕ್ತ ಪಠ್ಯ ಕ್ರಮ, ಫಲಿತಾಂಶ ಮತ್ತು ಪರಿಣಾಮದ ಮೇಲೆ ಒತ್ತು ಇರಬೇಕು.
ಮಾದರಿ ಶಾಲೆಯ ಕೆಲವು ಮುಖ್ಯ ಲಕ್ಷಣಗಳು :
ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ ( EBBs) 6000 ಮಾದರಿ ಶಾಲೆಗಳಲ್ಲಿ 2500 ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯಗಳ ರೀತಿಯಂತೆ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು. ಇನ್ನು 2,500 ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಸರ್ಕಾರಿ ಖಾಸಾಗಿ (ಪಬ್ಲಿಕ್ ಪ್ರೈವೇಟ) ಪಾಲುದಾರಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು . ಉಳಿದ 1,000 ಶಾಲೆಗಳ ಬಗೆಗೆ ಇನ್ನೂ ಯಾವುದೆ ನಿರ್ಧಾರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡಿಲ್ಲ.
ಸ್ಥಳ. : 2500 ಮಾದರಿ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಶೈಕ್ಷಣಿಕವಾಗಿ ಹಿಂದುಳಿದ ವಲಯಗಳಲ್ಲಿ (EBBs).ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗುವುದು.
ಭೂಮಿ : ಈ ಶಾಲೆಗಳಿಗೆ ಅಗತ್ಯವಾದ ಸ್ಥಳವನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವೆ ಗುರ್ತಿಸಿ ಉಚಿತವಾಗಿ ನೀಡುವುದು.
ಶಾಲೆಗಳ ಆಯ್ಕೆ: ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರದ ಸಂಪನ್ಮೂಲ ಇಲಾಖೆಯು ರಾಜ್ಯವಾರು ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಹಂಚಿಕೆ ಮಾಡುವುದು. ಆನಂತರ ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಹೊಚ್ಚಹೊಸ ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಬಹುದು, ಅಥವ ಈಗಿರುವ ಶಾಲೆಗಳನ್ನೆ ಮಾದರಿ ಶಾಲೆಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತನೆ ಮಾಡಲು ಸ್ವತಂತ್ರವಾಗಿರುವುದು.
ತರಗತಿಗಳು: ಈ ಶಾಲೆಗಳು VI ರಿಂದ XII ನೆ ತರಗತಿಯವರೆಗೆ. ಎರಡೆರಡು ವರ್ಗ ಹೊಂದಿರುವೆ. ಆಲ್ಲಿ ಪ್ರಾಂತೀಯ ಭಾಷಾ ಮಾಧ್ಯಮ ವಿದ್ದರೆ ಅದು ಒಂದು ವರ್ಗವನ್ನು ಹೊಂದಿರಬಹುದು.
ಈ ಶಾಲೆಗ ಳನ್ನ ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಸೊಸೈಟಿಯ (KVS)
ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿರುವ ರಾಜ್ಯಸರ್ಕಾರದ ಸೊಸೈಟಿಗಳು ನೆಡೆಸುವವು.
ನಿರ್ಮಾಣ:
ರಾಜ್ಯದ ಸೊಸೈಟಿಗಳು ಶಾಲಾ ಕಟ್ಟಡದ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡುವವು.
ಪ್ರವೇಶ:
ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ 2,500 ಶಾಲೆಗಳನ್ನು ರಾಜ್ಯ ಮಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸುವಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ಸರರ್ಕಾರದ ಪಾತ್ರ.
ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರವು 75% ಬಂಡವಾಳವನ್ನು, ರಾಜ್ಯ ಸರ್ಕಾರವು ಉಳಿದ 25% ಹಣವನ್ನು 11ನೆ ಯೋಜನಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಕೊಡಬೇಕು. ಆವರ್ತಕ ವೆಚ್ಚವನ್ನು ಕೇಂದ್ರಸರ್ಕಾರವೆ ನೀಡುವುದು. 75:25 ಅನುಪಾತದಲ್ಲಿ ಕೊಡುವುದು.ಹಣ ಕೊಡುವ ಪ್ರಮಾಣವು 12ನೆ ಯೋಜನಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ 50:50 ಇರುವುದು. ವಿಶೇಷ ವರ್ಗದ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಇದು 90:10. ಆಗಿರುವುದು.
ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಸಂಘಟನೆಯು ಕೆ. ವಿ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು VI ರಿಂದ XII ನೇ ತರಗತಿ, ಪ್ರತಿ ತರಗತಿಯಲ್ಲಿ ಎರಡು ವರ್ಗ ಇರುವ ಶಾಲೆ ಒಂದನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ರೂ. ಅನಾವರ್ತಕ ವೆಚ್ಚವು 3.02 ಕೋಟಿ ಬೇಕಾಗುವುದೆಂದು ಅಂದಾಜು ಮಾಡಿದೆ. ಪ್ರತಿ ವರ್ಷ ಆವರ್ತಕ ವೆಚ್ಚವು ರೂ. 0.75 ಕೋಟಿ ಆಗುವುದು.
ಈ ಅಂದಾಜು ಸದ್ಯಕ್ಕೆ ಇರುವ ದರ , ನಿರ್ಮಾಣ ಮತ್ತು ನಿರ್ವಹಣೆಯಂತೆ ಇರುತ್ತದೆ.
ಕೇಂದ್ರೀಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ, ಜವಾಹರ್ ನವೋದಯ ವಿದ್ಯಾಲಯ ಮತ್ತು ರಾಜ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿನ ಶಾಲೆಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಯ ವಾಸ್ತವ ವೆಚ್ಚ ಮಾದರಿಯು CPWD ಯ ಅನುಸೂಚಿಯ ನಿರ್ಧಿಷ್ಟ ಸ್ಥಳದ ದರಕ್ಕೆ ಅನ್ವಯವಾದ ಮಾದರಿಯನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ. ಇವು ಕೇವಲ ಅಂದಾಜು ಮಾತ್ರ ಆಗಿವೆ.
ಮೂಲ: ಪೋರ್ಟಲ್ ತಂಡ
ಕೊನೆಯ ಮಾರ್ಪಾಟು : 2/15/2020