ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರ

ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ

ಭಾರತ ಸರಕಾರದ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರ (ಸಿಎಸ್‌ಸಿ) ಕಾರ್ಯಕ್ರಮ, ದೇಶದಾದ್ಯಂತ ಇರುವ ಆರು ಲಕ್ಷ ಹಳ್ಳಿಗಳಲ್ಲಿ ಒಟ್ಟು ಒಂದು ಲಕ್ಷ ಸಾಮಾನ್ಯ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲು ನೆರವು ನೀಡುವ ಉದ್ದೇಶ ಹೊಂದಿದೆ. ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನತೆಗೆ ಸರಕಾರಿ, ಖಾಸಗಿ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದ ವಿವಿಧ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒಂದೇ ಸೂರಿನಡಿಯಲ್ಲಿ ಒದಗಿಸುವ ಮುಂಚೂಣಿಯ ಸ್ಥಾನಗಳನ್ನಾಗಿ ಈ ಕೇಂದ್ರಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸುವ ದೂರದೃಷ್ಟಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಿಎಸ್‌ಸಿ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ೨೦೦೪ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾಯಿತು. ಸರಕಾರ, ಖಾಸಗಿ ಹಾಗೂ ಸಾಮಾಜಿಕ ಕ್ಷೇತ್ರದ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ತಮ್ಮ ಸಾಮಾಜಿಕ ಹಾಗೂ ವ್ಯಾವಹಾರಿಕ ಧ್ಯೇಯಗಳನ್ನು ಗ್ರಾಮೀಣ ಜನತೆಯ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯ ಜೊತೆಗೆ ಹೊಂದಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಅನುವುಮಾಡಿಕೊಡುವುದು ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದ ಉದ್ದೇಶ. ಈ ಉದ್ದೇಶಕ್ಕಾಗಿ ಐಟಿ ಆಧಾರಿತ ಸೇವೆಗಳನ್ನಷ್ಟೆ ಅಲ್ಲದೆ ಐಟಿ ಆಧಾರಿತವಲ್ಲದ ಇತರ ಸೇವೆಗಳನ್ನೂ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾಲ್ಕು ವರ್ಷಗಳ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಕ್ಕಾಗಿ ಅಂದಾಜು ರೂ.೫೭೪೨ ಕೋಟಿ ರೂಪಾಯಿಗಳನ್ನು ವೆಚ್ಚಮಾಡಲಾಗುವುದು. ಈ ಮೊತ್ತದ ದೊಡ್ಡ ಭಾಗ ರಾಜ್ಯ ಹಾಗೂ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರಗಳಿಂದ ಬರಲಿದೆ; ಉಳಿದ ಹಣವನ್ನು ಖಾಸಗಿ ಕ್ಷೇತ್ರದಿಂದ ಒಟ್ಟುಗೂಡಿಸಲಾಗುವುದು. ಒಟ್ಟು ಮೊತ್ತದಲ್ಲಿ ಕೇಂದ್ರ ಸರಕಾರ ರೂ. ೮೫೬ ಕೋಟಿ ಹಾಗೂ ರಾಜ್ಯ ಸರಕಾರ ರೂ. ೭೯೩ ಕೋಟಿ ನೀಡಲಿದೆ. ಈ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸಾರ್ವಜನಿಕ-ಖಾಸಗಿ ಸಹಭಾಗಿತ್ವದಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಗತಗೊಳಿಸಲಾಗುವುದು. ಸಿಎಸ್‌ಸಿಗಳು ಸಾರ್ವಜನಿಕರಿಗೆ ಸರಕಾರಿ ಹಾಗೂ ಖಾಸಗಿ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿವೆ.

ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಇ-ಆಡಳಿತ ಯೋಜನೆಯ ಪರಿಣಾಮಕಾರಿ ಅನುಷ್ಠಾನಕ್ಕಾಗಿ ಸರಕಾರ ಮೂರು ಕವಲುಗಳ ಕಾರ್ಯನೀತಿಯನ್ನು ಆರಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

• ಸಿಎಸ್‌ಸಿಗಳು ಈ ಯೋಜನೆಯ ಆಧಾರಸ್ತಂಭಗಳಾಗಿ ಅಗತ್ಯ ಮೂಲಸೌಕರ್ಯವನ್ನು ಒದಗಿಸಲಿವೆ.
• ದೂರಸಂಪರ್ಕ ಸೌಲಭ್ಯವನ್ನು ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ವಿಸ್ತೃತ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಜಾಲ - ವೈಡ್ ಏರಿಯಾ ನೆಟ್‌ವರ್ಕ್ - ಒದಗಿಸಲಿದೆ. ರೂ. ೩೩೩೪ ಕೋಟಿ ವೆಚ್ಚದ ಈ ಯೋಜನೆಯನ್ನು ಸರಕಾರ ಈಗಾಗಲೇ ಅನುಮೋದಿಸಿದೆ.
• ದತ್ತಾಂಶ ಹಾಗೂ ಆನ್ವಯಿಕ ತಂತ್ರಾಂಶಗಳ ಸುರಕ್ಷಿತ ಶೇಖರಣೆ ಹಾಗೂ ವಿತರಣೆಯಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯ ದತ್ತಾಂಶ ಕೇಂದ್ರ (ಡೇಟಾ ಸೆಂಟರ್) ಯೋಜನೆ ಸಹಾಯಕವಾಗಲಿದೆ.

ಗಣಕದ ಜೊತೆಗೆ ಪ್ರಿಂಟರ್, ಸ್ಕ್ಯಾನರ್, ಯುಪಿಎಸ್ ಮುಂತಾದ ಸಹಾಯಕ ಉಪಕರಣಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಮಾಹಿತಿ ಸಂವಹನ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ (ಐಸಿಟಿ) ಸಶಕ್ತ ಕಿಯಾಸ್ಕ್‌ಗಳನ್ನಾಗಿ ಸಿಎಸ್‌ಸಿಗಳನ್ನು ರೂಪಿಸಲಾಗುವುದು. ಇವುಗಳಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕ ಸೇತುವಾಗಿ ನಿಸ್ತಂತು ಸಂಪರ್ಕದ (ವೈರ್‌ಲೆಸ್) ಜೊತೆಗೆ ಎಜುಟೈನ್‌ಮೆಂಟ್, ಟೆಲಿಮೆಡಿಸಿನ್, ಪ್ರೊಜೆಕ್ಷನ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆ ಮುಂತಾದ ಇನ್ನಿತರ ಸೌಲಭ್ಯಗಳನ್ನೂ ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು.

ಸಿಎಸ್‌ಸಿ ಯೋಜನೆ ಮೂರು ಹಂತಗಳ ಅನುಷ್ಠಾನ ಚೌಕಟ್ಟನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ

• ಮೊದಲ ಹಂತದಲ್ಲಿ (ಸಿಎಸ್‌ಸಿ) ಗ್ರಾಮಮಟ್ಟದ ಉದ್ಯಮಸಾಹಸಿಗಳ ಮೂಲಕ (ವಿಎಲ್‌ಇ) ೫-೬ ಗ್ರಾಮಗಳ ಒಂದು ಗುಂಪಿಗೆ ಸೇವೆ ಒದಗಿಸಲಾಗುವುದು (ತಮಿಳುನಾಡು ಸರಕಾರ ಪ್ರತಿ ಮೂರು ಗ್ರಾಮಗಳಿಗೊಂದರಂತೆ ಸಿಎಸ್‌ಸಿಗಳನ್ನು ತೆರೆಯಲು ಯೋಜಿಸಿದೆ).
• ಎರಡನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ಸೇವಾ ಕೇಂದ್ರ ಏಜನ್ಸಿಗಳು (ಎಸ್‌ಸಿಎ) ವಿಎಲ್‌ಇಗಳ ಜಾಲವನ್ನು ರೂಪಿಸಿ ನಿರ್ವಹಿಸಲಿವೆ. ಪ್ರತಿ ಎಸ್‌ಸಿಎಗೂ ಒಂದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ಜಿಲ್ಲೆಗಳ ಜವಾಬ್ದಾರಿ ನೀಡಲಾಗುವುದು. ಪ್ರತಿ ಜಿಲ್ಲೆಯಲ್ಲೂ ನೂರರಿಂದ ಇನ್ನೂರು ಸಿಎಸ್‌ಸಿಗಳಿರಲಿವೆ.
• ಮೂರನೇ ಹಂತದಲ್ಲಿ ರಾಜ್ಯಮಟ್ಟದ ನಿಯೋಜಿತ ಏಜನ್ಸಿ (ಎಸ್‌ಡಿಎ) ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲಿದೆ. ಇದು ಯೋಜನೆಯ ಅನುಷ್ಠಾನದಲ್ಲಿ ಸಹಕರಿಸುವ ಜೊತೆಗೆ ರಾಜ್ಯದ ಎಲ್ಲ ಎಸ್‌ಸಿಎಗ ಳಿಗೂ ಅಗತ್ಯವಾದ ನೆರವು ನೀಡಲಿದೆ.

ಕೇಂದ್ರ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು

ರೋಲ್‌ ಔಟ್‌ ಸ್ಥಿತಿ

ಮೂಲ : ಮಾಹಿತಿತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆ ( ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ)

ಸೇವೆಗಳು

ಮೂಲ : ಮಾಹಿತಿತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆ ( ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ)

ಸಿಎಸ್‌ಸಿ ಮೂಲಕ ಸೇವೆಗಳು : ಇ- ಜಿಲ್ಲೆ

ಮೂಲ  : ಎಲೆಕ್ಟ್ರಾನಿಕ್ ಮತ್ತು ಮಾಹಿತಿ ತಂತ್ರಜ್ಞಾನ ಇಲಾಖೆ

ಆಥಿ೯ಕ ಅಂಶಗಳು

ಆಥಿ೯ಕತೆಯ ವಿಷಯಾಂಶಗಳ ಮೇಲಿನ ನಿಮ್ಮ ಜ್ನಾನವನ್ನು ಪರೀಕ್ಷಿಸಿ . ಪರೀಕ್ಷೆಗೆ ಗಮನಕೊಡುವ ಮುನ್ನ ದಯಮಾಡಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ಪರಿವಿಡಿಯನ್ನು ಓದಿರಿ.

ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಆಥಿ೯ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯಿಂದ ಖರೀದಿಸಲು ಶಕ್ತವಿರುವ ಬೆಲೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿಕೂಲ ಇರುವ ಮತ್ತು ಅತಿ ಕಡಿಮೆ ಆದಾಯ ಗುಂಪುಗಳ ವಿಶಾಲ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಆಥಿ೯ಕ ಸೇವೆಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುವುದು ಎಂದು ಹಾಲಿ ಉಪಯೋಗದಲ್ಲಿರುವ ಆಥಿ೯ಕ ಒಳಗೂಡಿಕೆಯ ವ್ಯಾಖ್ಯಾನವಿದೆ.

ಭಾರತದ ಆಥಿ೯ಕ ವ್ಯವಸ್ಥೆ

ಆಥಿ೯ಕ ವಿಭಾಗವು ಮೂರು ಮುಖ್ಯ ಖಂಡಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿದೆ. ಅವು ಯಾವುವೆಂದರೆ:-

1. ಆಥಿ೯ಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು:- ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು, ಪರಸ್ಪರ ಬಂಡವಾಳಗಳು, ವಿಮಾ ಕಂಪನಿಗಳು
2. ಆಥಿ೯ಕ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು:- ಹಣದ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ಸಾಲದ ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ, ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳು, ಪ್ರಧಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ.
3. ಆಥಿ೯ಕ ಉತ್ಪನ್ನಗಳು:- ಸಾಲಗಳು , ಠೇವಣಿಗಳು, ಕರಾರು ಪತ್ರ, ಇಕ್ವೀಟೀಸ್.

ಆಥಿ೯ಕ ವಿಭಾಗ- ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ನಿಯಂತ್ರಕರು

ಭದ್ರತೆಗಳು ಮತ್ತು ಭಾರತದ ವಿನಿಮಯ ಮಂಡಳಿ

ಎಸ್.ಇ.ಬಿ.ಆಯ್ ಇದು ಎಪ್ರಿಲ್ ೧೨ ೧೯೮೮ ರಂದು ಸ್ಥಾಪಿತವಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಮಾಚ್೯ ೧೯೯೨ ರಲ್ಲಿ ಕಾನೂನಾತ್ಮಕ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಪಡೆದಿರುತ್ತದೆ. ಸೇಬಿಯ ಕಾಯ೯ಗಳು ಹಣ ವಿನಿಯೋಗಿಸುವವರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು, ಮೂಲ ಧನ ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಭದ್ರತಾ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಗಳ ವ್ಯಾಪಾರವನ್ನು ಗುರುತಿಸುವುದು , ಮೂಲನಿಧಿ ದಲ್ಲಾಳಿ, ವ್ಯಾಪಾರಿ ಬ್ಯಾಂಕರಗಳು/ ರಕ್ಷಕರು, ನಿಧಿಕೋಶಗಳು/ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ಮುಂತಾದ ಮಧ್ಯವತಿ೯ಯರ ಕೆಲಸವನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುವದಾಗಿದೆ.

ಭಾರತದ ಪರಸ್ಪರ ನಿಧಿಗಳ ಸಂಘ

ಎ.ಎಮ್.ಎಫ್.ಆಯ್ ಇದು ಒಂದು ಲಾಭರಹಿತ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಎ.ಎಮ್.ಎಫ್.ಆಯ್ ಯು ಭಾರತದ ಪರಸ್ಪರ ನಿಧಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸಿ ಆರೋಗ್ಯಕರ ಬೆಳವಣಿಗೆಗೆ ಶ್ರಮಿಸುತ್ತದೆ. ಎ.ಎಮ್.ಎಫ್.ಆಯ್ ಯು ಎಮ್.ಎಫ್.ಕಾಯ೯ನಿವಾ೯ಹಕರಿಗೆ ಅವರ ತರಬೇತಿ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳ ಭಾಗವಾಗಿ ಪರೀಕ್ಷೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತದೆ.

ವಿಮಾ ನಿಯಂತ್ರಣ ಮತ್ತು ಅಭಿವೃಧ್ಧಿ ಪ್ರಾಧಿಕಾರ

ಆಯ್.ಆರ್.ಡಿ.ಎ.ಯು ಭಾರತದ ವಿಮಾ ವಹಿವಾಟಿನ ನಿಯಂತ್ರಕವಾಗಿದೆ. ಇದು ಸನ್.೨೦೦೦ ನಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿತಗೊಂಡಿದೆ. ಆಯ್.ಆರ್.ಡಿ.ಎ. ಯ ಕೆಲಸವು ಭಾರತದ ವಿಮಾ ವಹಿವಾಟಿನ ಮತ್ತು ಮರುವಿಮಾ ವಹಿವಾಟಿನ ನಿಯಂತ್ರಣ, ಉತ್ತೇಜನ ನೀಡುವುದು ಮತ್ತು ಕ್ರಮಬಧ್ದವಾದ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಾಗಿದೆ. ಮತ್ತು ಪಾಲಿಸಿದಾರರ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಯನ್ನು ಕಾಪಾಡುವುದು ಆಗಿದೆ.

ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಬ್ಯಾಂಕವಹಿವಾಟು

ಬ್ಯಾಂಕಗಳ ನ್ಯಾಯಸಮ್ಮತವಾದ ಚೌಕಟ್ಟು.

• ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಹಿವಾಟು ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾಯಿದೆ-೧೯೪೯.
• ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ೯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾಯಿದೆ-೧೯೩೪.

ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕ್ ವಹಿವಾಟಿನ ಆಡಳಿತವು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾಯಿದೆ ೧೯೪೯ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ೯ ಬ್ಯಾಂಕ್ ಕಾಯ್ದೆ-೧೯೩೪ ಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ ವಹಿವಾಟವು ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ೯ ಬ್ಯಾಂಕ ಮತ್ತು ಭಾರತ ಸರಕಾರದಿಂದ ನಿದೇ೯ಶನ ಅನುಸಾರ ನಡೆಯುತ್ತದೆ. ಬೇರೆ ಬೇರೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ನಿಯಂತ್ರಣಗಳು ಅವುಗಳ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ನಿಯಮಾನುಸಾರದ/ಶಾಸನಬದ್ದ ಸಂಸ್ಥೆಯೋ / ಒಂದು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ಸಂಸ್ಥೆಯೋ/ಒಂದು ಸಹಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಯೋ ಎಂಬುದರ ಆಧಾರದ ಮೇಲೆ ಬೇರೆ ಬೇರೆಯಾಗಿರುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾಯಿದೆಯು ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮತ್ತು ಸಹಕಾರೀ ಬ್ಯಾಂಕಗಳನ್ನು ಕೆಲ ಮಾಪಾ೯ಡು ಸಹಿತ ಆವರಿಸುತ್ತದೆ. ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ರೇಗ್ಯೂಲೇಟರಿ ಕಾಯಿದೆಯು ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಕೄಷಿ ಸಾಲದ ಸಂಘಗಳು. ಭೂಮಿ ವಿಕಾಸನ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಅನ್ವಯಿಸುವುದಿಲ್ಲ. ಬ್ಯಾಂಕ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾಯಿದೆಯು ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ೯ ಬ್ಯಾಂಕ(ಭಾಗ-೨೨)ಕ್ಕೆ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳಿಗೆ ಪರವಾನಿಗೆ ನೀಡಲು ಅನುಮತಿ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ರಿಜವ೯ ಬ್ಯಾಂಕ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ -೧೯೩೪

ಆರ್.ಬಿ.ಆಯ್ ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕನ್ನು ರಚಿಸಲು ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ರಚನೆ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಆರ್.ಬಿ.ಆಯ್ ಕಾಯಿದೆಯನ್ನು ಸಮಯ ಸಮಯಕ್ಕೆ ತಿದ್ದುಪಡೆ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಆರ್.ಬಿ.ಆಯ್ ಕಾಯಿದೆಯು ಸಂವಿಧಾನ, ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಕೆಲಸಗಳು ಮತ್ತು ಅಧಿಕಾರಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಹಿವಾಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಆರ್.ಬಿ.ಆಯ್ ಕಾಯಿದೆಯು ಸಂಯೋಜಿಸಲು , ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಪ್ರಧಾನ ನಿಧಿ ನಿಭಾಯಿಸಲು ಮತ್ತು ವ್ಯವಹರಿಸಲು ಕೇಂದ್ರೀಯ ಬ್ಯಾಂಕಗಳ ಕೆಲಸಗಳು , ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಮತ್ತು ಆಥಿ೯ಕ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಆಥಿ೯ಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ, ವಿದೇಶಿ ವಿನಿಮಯ ಮತ್ತು ಮೀಸಲು ಧನಗಳ ಬಗ್ಗೆ ವಹಿವಾಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ನಿಯಂತ್ರಣ ಕೆಲಸಗಳು ಬ್ಯಾಂಕಿನ ದರ, ಲೆಕ್ಕ ವಿಮಶೆ೯, ಲೆಕ್ಕಗಳ ನಿಯಮ ಉಲ್ಲಂಘನೆಗೆ ದಂಡ ಮುಂತಾದವು. ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕು ಸನ್ ೧೯೩೪ ರಲ್ಲಿ ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕ ಕಾಯಿದೆ(ಆರ್.ಬಿ.ಆಯ್.ಕಾಯಿದೆ) ಯನ್ನು ರಚಿಸಿದ ನಂತರ ೧೯೩೫ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ. ಬ್ಯಾಂಕ ವ್ಯವಹಾರ ನಿಯಂತ್ರಣಾ ಕಾಯಿದೆ ( ಬಿ.ಆರ್. ಕಾಯಿದೆ.) ಯು ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕಿಗ್ ಅನೇಕ ಹೊಸ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸ್ಥಾಪನೆಗೆ, ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸಮ್ಮಿಲನ ಮತ್ತು ಒಂದುಗೂಡಿಸುವದಕ್ಕೆ ಬ್ಯಾಂಕಿನ ಹೊಸ ಶಾಖೆಯನ್ನ್ ತೆರೆಯಲಿಕ್ಕೆ ಹಾಗೂ ಇತ್ಯಾದಿಗಳಿಗೆ ವಿಶಾಲವಾದ ಅಧಿಕಾರವನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿದೆ. ಬಿ.ಆರ್. ಕಾಯಿದೆ-೧೯೪೯ ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕಿಗೆ ಭಾರತದ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸಲು , ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡಲು ಮತ್ತು ವೄಧ್ಧಿಸಲು ಅಧಿಕಾರಗಳನ್ನು ಕೊಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ.

ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆ

ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯು ದೇಶದ ಆಥಿ೯ಕ ಸ್ಥಿತಿಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಮುಖ್ಯ ಪಾತ್ರವನ್ನು ವಹಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ಹಣ ವಿನಿಯೋಗಿಸಲು ಮತ್ತು ಒಳ್ಳೆಯ ದರಗಳನ್ನು ಪಡೆಯಲು ಸದವಕಾಶಗಳನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಇದು ತರತರದ ವಿಭಾಗಗಳಿಗೆ ಮೂಲ ಬಂಡವಾಳಗಳ ತಯಾರಿ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಬಂಡವಾಳ ವಿನಿಮಯ(ಎನ್.ಎಸ್.ಇ.) ಮತ್ತು ಬಾಂಬೆ ಬಂಡವಾಳ ವಿನಿಮಯ ( ಬಿ.ಎಸ್.ಇ.) ಇವು ಭಾರತದ ಪ್ರಧಾನ ಬಂಡವಾಳ ವಿನಿಮಯ ಕೇಂದ್ರಗಳಾಗಿರುತ್ತವೆ.

• ವಿಮಾ ವಿಭಾಗ
ಭಾರತದಲ್ಲಿನ ವಿಮಾ ವಿಭಾಗವನ್ನು ಎರಡು ಮುಖ್ಯ ಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ವಿಭಜನೆ ಮಾಡಬಹುದು. 1. ಜೀವ ವಿಮೆ. 2. ಸಾಮಾನ್ಯ ವಿಮೆ.
• ಆಥಿ೯ಕ ಮದ್ಯಸ್ತಿಕೆಗಳು, ಪರಸ್ಪರ ಬಂಡವಾಳಗಳು:-
• ವ್ಯವಹಾರದ ಆಥಿ೯ಕ
ಉಪಕರಣಗಳಲ್ಲಿ , ಸರಕಾರಿ ಸ್ವಾಧೀನ ವಿಭಾಗಗಳಲ್ಲಿ ಹಣ ತೊಡಗಿಸಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. (ಅವುಗಳ ಸದಸ್ಯರು ಪರಸ್ಪರ ಲಾಭ ಪಡೆಯಲು) ಎಮ್.ಎಫ್.ಗಳು ಹೂಡಿಕೆಗಳು ಅಪಾಯಕ್ಕೆ ಈಡಾಗುವುದನ್ನು ತಡೆಯುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುತ್ತದೆ. ಪರಸ್ಪರ ಬಂಡವಾಳ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು ಬಂಡವಾಳಗಳನ್ನು ಪ್ರಧಾನ ಮಾರುಕಟ್ಟೆಯಲ್ಲಿ ವಿನಿಯೋಗಿಸುವುದರ ಮೂಲಕ ಅವುಗಳ ಹೂಡಿಕೆದಾರರಿಗೆ ಅವರ ಮೌಲ್ಯ ವೄಧ್ದಿ ಮಾಡಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಪರಸ್ಪರ ಬಂಡವಾಳ ಮಧ್ಯಸ್ಥಿಕೆ ಸಂಸ್ಥೆಯು ತರತರದ ಯೋಜನೆಗಳಾದ, ಬೆಳವಣಿಗೆ ನಿಧಿ , ಆದಾಯ ನಿಧಿ, ಸಮತೋಲನ ನಿಧಿ, ವಿಭಾಗಗಳ ಅನುಗುಣವಾದ ನಿಧಿಗಳು ಮುಂತಾದವುಗಳ ಪ್ರಸ್ತಾಪ ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಇದು ಎಸ್ಇಬಿಆಯ್.ಯಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿಸಲ್ಪಡುತ್ತದೆ.
• ವ್ಯಾಪಾರೀ ಬ್ಯಾಂಕಿಂಗ್

ಇದು ಮತ್ತೊಂದು ಆಥಿ೯ಕ ಮದ್ಯಸ್ಥಿಕೆಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದ್ದು, ಹೊಸ ವಿವಾದಾಂಶಗಳ ವಿಮೆಯ ಭಯ ಅಪಾಯವನ್ನು ಒಪ್ಪಿಕೊಳ್ಳುವಂತೆ ಮಾಡುವುದು. ಸಾಲದ ವಹಿವಾಟಿನ ಹೊಣೆ ಹೊರುವುದರೊಂದಿಗೆ , ಸಯುಂಕ್ತ ಪಕ್ಷಗಾರರಿಗೆ ಬಂಡವಾಳ ವಸೂಲಿ ಮಾಡುವಲ್ಲಿ ಸಲಹೆ ನೀಡುವುದು. ಇದು ಎಸ್ಇಬಿಆಯ್ ಮತ್ತು ಆರ್.ಬಿ.ಆಯ್.ಗಳಿಂದ ನಿಯಂತ್ರಿತವಾಗಿದೆ. ಎಸ್ಇಬಿಆಯ್.ಯು ಕೊಡುವ ಚಟುವಟಿಕೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ವ್ಯವಹಾರದ ಸಂಪುಟ ನಿವ೯ಹಣೆಯಗಳನ್ನು ನಿಯಂತ್ರಿಸುತ್ತದೆ. ಯಾವ ವ್ಯಾಪಾರೀ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳು ವಾಣಿಜ್ಯ ಬ್ಯಾಂಕುಗಳ ಸಹಕಾರಿ ಅಥವಾ ದತ್ತು ಸ್ವೀಕಾರವಾಗಿರುತ್ತವೆಯೋ ಅವುಗಳನ್ನು ಭಾರತೀಯ ರಿಜವ್೯ ಬ್ಯಾಂಕ ಮೇಲ್ವಿಚಾರಣೆ ಮಾಡುತ್ತದೆ.

ಮೂಲ: ಪೋರ್ಟಲ್ ತಂಡ